“Onbegrip” betekent vaak: “het niet willen begrijpen”.

Vandaag vertelde Leen Haesaert (van Thomas More) bij Kom op tegen Kanker over een héél andere vorm van onbegrip. Het niet kunnen begrijpen.

Laaggeletterde patiënten, kwetsbare groepen: arriveer maar bij die hyperschrandere prof die haarfijn uitlegt hoe de CT-scan, de MR-scan en de PET-scan in z’n werk zullen gaan. Of vind je weg maar in dat hoogtechnologische ziekenhuis, waar ook u en ik zonder problemen vlot verloren lopen.

Geneeskunde en zorg, al te vaak wordt een taal gebruikt die door u en door mij als complex, verwarrend en verontrustend wordt ervaren.  Je moet formulieren invullen, je moet documenten ondertekenen, je moet de diagnose van de arts kunnen volgen, de juiste medicatie op het juiste moment innemen, etc.

Alsof dat niet erg genoeg is: alles moet snel gaan. Héél snel. Time is money. 

Oef. Gelukkig hebben we het maar om een héél kleine groep, hoor ik u opgelucht denken. Dat dacht ik zelf ook, tot voor vandaag.

Mis poes.  We hebben het over 15% van de bevolking.  Neen, niet 1.5%, maar 15%, oftewel : 1 op 7 inwoners.  Dat zijn véél mensen, een mix van ouderen (75+), mensen met financiële achterstand, mensen met een verstandelijke beperking, anderstaligen, etc.

Er is nog veel werk aan de winkel. Met eerst en vooral: sensibiliseren, het belang inzien van aandacht voor gezondheidsvaardigheden, of met een duurder en Engelser woord gezegd, health literacy.

Lage gezondheidsvaardigheden herkennen is niet evident. Er is bv. nog (te) veel schaamte over, niet iedereen meldt even vlot & spontaan tijdens een gesprek (dat misschien zowieso al niet gemakkelijk is ?) : “hey, even goed opletten met mij, want ik kan eigenlijk niet goed lezen”.

Laagdrempelig communiceren met met deze doelgroep is niet evident. Bv. de verregaande digitalisering van onze hedendaagse communicatie kan deze doelgroep flink parten spelen. Een website kan voor u en mij zeer handig & bijzonder helder zijn, voor laaggeletterde patiënten en kwetsbare groepen kan dit enigszins tegenvallen.Wat Leen bv. duidelijk maakte is dat zorgmaterialen anders moeten uitgewerkt worden voor deze doelgroep: in een meer toegankelijke taal, met een laagdrempelige vormgeving, een gemakkelijke documentnavigatie, veel meer met beelden, etc.

Veel zorgmateriaal wordt nog geschreven vanuit de expertise & vanuit het perspectief van de medici of zorgverleners, zonder zich voldoende in de plaats te stellen van de ontvanger, die het (helaas) misschien niet begrijpt.

Elke medische & zorgorganisatie moet de pijnpunten in kaart brengen, en identificeren welke communicatie om extra ondersteuning vraagt: bv. medicatiedosering, termen ivm het menselijk lichaam, cijfers, hoeveelheden, risico’s, pijn, behandelprocedure, zorgpaden, etc.

Tijdens de lunchsessie werden véél tips gegeven. Allemaal kleine dingetjes die het leven van deze doelgroep kunnen vergemakkelijken.  Of beter gezegd : iets minder moeilijk maken.

Naast de vele kleine ad hoc tips is er nood aan een meer gedegen aanpak: in elke medische en zorginstelling dit structureel en projectmatig aanpakken. Met een stappenplan en een projectgroep, over diensten heen, etc. Niet gemakkelijk wellicht, maar wel heel erg nodig.

Tot slot, in dit mooie filmpje dat werd getoond, worden nog bijkomende, erg goede tips aangereikt:

 

 

Voilà. Health literacy: niet gemakkelijk, wel heel belangrijk !

Groeten,

Peter