Beste lezers,

Dat hardlopen een héél fijne hobby is, dat zal u graag met mij eens zijn. Tijdens een deugddoende training komen er allerlei stofjes vrij (endorfine, dopamine, etc.) die je een goed gevoel geven.

Reeds in de jaren ’70 deed William Glasser onderzoek naar het verslavende effect van hardlopen. Hij concludeerde dat maar liefst 75% (!) van de regelmatige hardlopers eigenlijk verslaafd was aan zijn of haar hobby.

Belangrijk daarbij, dat werd als een positief gegeven gezien, vandaar de titel van zijn boek: “Positive Addition” (1976). De respondenten in het onderzoek van Glasser gaven aan dat ze blij waren om die afhankelijkheid. Immers, hardlopen zorgde voor een betere gezondheid, een beter lichaamsgewicht, verhoogde mentale veerkracht, etc. De voordelen wogen voor de respondenten dus ruimschoots op tegen de nadelen.

Hardlopen is eigenlijk een oer-activiteit, wij doen dat al sinds we mens zijn geworden. De hypothese van William Glasser was dat wij van nature een diepe drang om te hardlopen ervaren.

Er was wel één klein schaduwkantje: in het onderzoek van Glasser waren er nogal wat respondenten die aangaven zich schuldig te voelen, als ze eens een keertje niet gingen hardlopen. En dat is natuurlijk een minder positief verhaal, want niemand voelt zich graag schuldig.

Ook in de jaren ’70, deed William P. Morgan onderzoek naar het verslavende effect van hardlopen. Hij had er een veel minder goed oog in. Voor deze onderzoeker was vooral de negatieve verslaving bij hardlopers aan de orde.  Bij hardlopers die tijdelijk niet konden hardlopen (bv. wegens blessure), zag hij typische ontwenningsverschijnselen zoals slecht humeur, slapeloosheid, te weinig of te veel eetlust, hoofdpijn, etc.

William P. Morgan zag dat een groot aantal hardlopers ondanks een (beginnende) blessure, gewoon doorliep, om toch maar door te kunnen gaan met trainen.  Hij wees ook op de sociale offers die hardlopers brengen, eens ze doorslaan in het beoefenen van hun hobby.  Bij hardlopers die op een negatieve manier verslaafd geraken, is er vaak sprake van neurotische trekjes.

Beste lezers, u zal het niet durven denken hebben, maar dit heeft mij aan het nadenken gezet.

Jazeker, hardlopen is de mooiste hobby ter wereld, en ik zou ze nooit willen inruilen voor pakweg badminton, kleurenwiezen, of dingens, allez, hoe noemt het, met dat vreemde slaghout, en die ondoorgrondelijke spelregels, juist, cricket.

Een uurtje hardlopen, een goede training, et voilà, dat geeft me minstens 24 uur lang een goed gevoel. Héérlijk. De verwarde geest die in overdrive was, eens helemaal tot rust laten komen.

Maar de grens is zo dun. Als je eventjes niet oplet, stap je van de positieve verslaving in de negatieve. Het dwangmatige trekje, “En toch zal ik gaan trainen”, ook al zegt je lichaam “Beter niet, vandaag”, het is wellicht elke hardloper, beginnend, gevorderd, of palliatief, al eens overkomen. Misschien heeft dat te maken met perfectionisme. Eens we graag hardlopen, willen we het graag goed doen. Een schema volgen, tot na de komma, terwijl dat schema toch eerder een kader is, van wat je zou kunnen doen, als je lichaam het aankan.

De grens bewaken tussen een goede verslaving en een slechte verslaving, heeft wellicht ook veel te maken met relativeringsvermogen: een slechte training of een slechte race: heel vervelend, maar niet het einde van de wereld. Een doel dat je gemist hebt: jammer, maar morgen is er een nieuwe dag. Op dit punt scoor ik geen 10/10, bedacht ik me, na enige zelfreflectie.

Au fond, gaat dit misschien ook over de plaats van hardlopen in je leven. Het is erg fijn als hardlopen een onderdeel gaat uitmaken van je leven, maar als het je leven gaat beheersen, dan gaat het mis.

De sportpsychologen Hausenblas en Symons Downs hebben een test ontwikkeld om te checken of (en in welke mate) je negatief verslaafd bent.

Dit op basis van vragen zoals:

• Moet je steeds meer trainen om voor je gevoel hetzelfde wenselijke effect te bereiken?
• Ervaar je ontwenningsverschijnselen als je niet traint – zoals angst, onrust en vermoeidheid?
• Traint je vaak langer of intensiever dan je in eerste instantie van plan was?
• Is er de sluimerende wil om minder te trainen, of deed je daar een (mislukte) poging toe?
• Neemt sporten zo’n belangrijk deel van je dagelijkse tijd in beslag, dat je minder tijd hebt voor andere activiteiten (sociale contacten, werk, hobby’s)?
• Blessures, vermoeidheid of geestelijke druk beletten je niet om te sporten?

Zo, met die vragen kan elke lezer alvast even aan de slag 🙂

En wat was nu de conclusie van hun onderzoek?

Eerst een vooral zagen deze onderzoekers een verband tussen de “commitment to running” (CR), en de mate van (negatieve) verslaving.

Hoe ernstiger je je hobby gaat nemen, hoe groter de kans dat je op het punt komt dat je gaat overdrijven.

Merkwaardig, dit kwam vooral tot uiting bij mannen, en veel minder bij vrouwen:

“Running addiction was found to be associated with high frequency of running and with positive personality characteristics, but not with mood enhancement. The CR score was correlated with self-rated addiction for males, but not for females, suggesting that for female runners commitment to running is more likely to occur without addiction”.

De eindconclusie is het mooiste van allemaal: “The results suggest that the benefits of running may be obtained without (negative) addiction”.

Als dat geen goed nieuws is! 🙂

Zo, en nu is het aan jullie, beste lezers. Zijn jullie goed verslaafd, of zijn jullie soms slecht verslaafd, en hoe bewaak je de grens?

Met sportieve groeten,

Peter

P.S. De bron en aanleiding van deze blog, is een hoofdstuk in het boek van Thor Gotaas, “Hardlopen – een wereldgeschiedenis”, een warme aanrader!